Στη χώρα μας η ευγενής ιδέα του συνδικαλισμού έχει κακοπάθει. Και δυστυχώς όχι μόνο στα συνδικάτα του Δημόσιου Τομέα. Στον χώρο των «Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων» (ορισμός με θεμελιακή αοριστολογία) υπάρχει μια πανσπερμία συνδικαλιστικών εκπροσωπήσεων, όπου κανείς δεν γνωρίζει πόσους εργαζόμενους και με ποιά κριτήρια εκπροσωπούν. Κλαδικά, εργασιακά, τοπικά ή πανελλαδικά σωματεία όπου η μαζικότητα είναι εξαιρετικά αμφίβολη και οι αλληλοεπικαλύψεις μεταξύ των φτάνουν τα όρια του ακατανόητου.
Μία εξ’ αυτών έχει την προμετωπίδα στο blog της «ΕΙΜΑΣΤΕ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ ΚΙ ΟΧΙ ΕΘΕΛΟΝΤΕΣ». Μπα; Η μήτρα όλων των κοινωνικών και ανθρωπιστικών οργανώσεων που γεννήθηκαν στα κύματα του Μάη του 68, όπως οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, η Greenpeace κτλ., ξεκίνησαν και διατηρούν εν πολλοίς μικτά χαρακτηριστικά, εθελοντών και εργαζομένων. Πολλές μάλιστα (πόσο ακόμα ;) διέπονται από δημοκρατικές διαδικασίες, με εκλεγμένα από τη βάση Διοικητικά Συμβούλια, σε αντίθεση με τα διάφορα «funds» που ιδρύουν «ΜΚΟ» (ανθρωπιστικές και μη), που έχουν κλειστά δια βίου Συμβούλια, χωρίς καμία συμμετοχή εργαζομένων στον προγραμματισμό και στις αποφάσεις.
Καλώς-κακώς, οι εθελοντικές οργανώσεις αποτελούν σήμερα πολύτιμο αποκούμπι της κοινωνίας των πολιτών, εκεί που το κράτος δεν θέλει ή δεν μπορεί να παρέμβει αποτελεσματικά. Και σε αυτές οφείλεται ως ένα βαθμό ότι οι κοινωνίες μας στέκονται ακόμα όρθιες. Τώρα, αν το εύρος των αναγκών και η νομοθεσία, επιβάλλει στις οργανώσεις αυτές, να προσλάβουν έμμισθο προσωπικό για τις απαιτητικές υποχρεώσεις τους, αυτό δεν αναιρεί τη φιλοσοφία του εθελοντισμού, ούτε την συμπερίληψη πολλών ανθρώπων που συμμετέχουν σ’ αυτές αφιλοκερδώς. Να προσθέσουμε ότι η διαρκώς εντεινόμενη παγκοσμιοποίηση κατέστησε μερικές από αυτές πλανητικούς εργοδότες, με χιλιάδες εργαζόμενους στον αναπτυσσόμενο κόσμο.
Το δυστύχημα είναι ότι οι όποιες απόπειρες συνδικαλιστικής εκπροσώπησης, πέφτουν σε δύο χονδρά εννοιολογικά ατοπήματα. Πρώτον, θεωρούν την «εργοδότρια ΜΚΟ» ως εταιρία-φάμπρικα που αποσκοπεί υποτίθεται στην παραγωγή κέρδους. Η χρήση του όρου «ΜΚΟ», κενού θετικού προσδιορισμού, συσκοτίζει σκοπίμως τον κοινωνικό και ανθρωπιστικό χαρακτήρα των οργανώσεων αυτών. Μεταθέτει ανεπαίσθητα το έργο των οργανώσεων από το πεδίο του ανθρωπιστικού έργου στο πεδίο της εργασιακής εκμετάλλευσης. Αντικαθιστά το δίπολο «εθελοντής-ωφελούμενος» με το δίπολο «εργοδότης-εργαζόμενος», δίπολο στο οποίο απουσιάζει πλέον ο ωφελούμενος. Έτσι οδηγείται πχ ένα από τα συνδικάτα αυτά, η ΣΒΕΜΚΟ, να αναλάβει την υπεράσπιση ενός ψυχολόγου, που αρνήθηκε να συμβάλει στην αποτροπή μιας αυτοκτονίας παιδιού, με μοναδικό λόγο να μην καθυστερήσει την εκδρομή του το σαββατοκύριακο. Και να κατακεραυνώσει την «ΜΚΟ-εργοδότη», που θεωρώντας ασύμβατη τη στάση αυτή με την ανθρωπιστική ευαισθησία, δήθεν «εκδικείται τον εργαζόμενο». Η διολίσθηση είναι βέβαια προφανής, αν σκεφτούμε ότι η στάση του εν λόγω ψυχολόγου δεν ζημιώνει την οργάνωση αλλά τα παιδιά. Όμως, η «ΜΚΟ ΣΒΕΜΚΟ» προσπερνά το εύλογο συμφέρον του παιδιού (την ίδια την ζωή του!), το οποίο αντιμετωπίζει μόνο ως «εργασιακό αντικείμενο» του εργαζόμενου. Στην αντίληψη αυτού του «συνδικαλισμού», δεν υπάρχει διαφορά αν κάποιος εργάζεται για ένα ανθρωπιστικό σκοπό, στο πλαίσιο μιας κοινωνικής οργάνωσης, ή αν δουλεύει για την παραγωγή κέρδους, στο πλαίσιο μιας πολυεθνικής. Σε κάθε περίπτωση, ο μοναδικός στόχος είναι απλά η υπεράσπιση του συμφέρον του εργαζόμενου.
Το δεύτερο εννοιολογικό ατόπημα είναι η θεώρηση των «ΜΚΟ» ως κάποιο νεοφιλελεύθερο άλλοθι, για την εξαπάτηση και την εκμετάλλευση των σύγχρονων κολασμένων της Γής, όπως τους πρόσφυγες και τους μετανάστες. Προφανώς αυτά τα δύο ατοπήματα εμποδίζουν τα παραπάνω συνδικαλιστικά μορφώματα να εκπροσωπήσουν αυτούς που πρέπει, κι επιτείνουν τα προβλήματα του υποκειμένου πάνω στο οποίο εργάζονται, δηλαδή πρόσφυγες και μετανάστες.
Υπάρχει βέβαια επίσης το ενδεχόμενο τα μορφώματα αυτά να θεωρούν τον εαυτό τους ως καθοδηγητές κάποιου νέου πολιτικού υποκειμένου που είναι, κατ’ αυτούς, οι πρόσφυγες και μετανάστες. Αυτή η γκροτέσκα αντίληψη που τα διαπερνά αναδεικνύει ίσως τον πραγματικό τους χαρακτήρα, δηλαδή όχι εκείνου μιας καλώς νοούμενης συνδικαλιστικής οργάνωσης, αλλά ενός είδους «ΜΚΟ ιδιοτελών συνδικαλιστικό-πολιτικών συμφερόντων».
*Ο Μιχάλης Χατζηπέτρου και ο Αντώνης Ρήγας είναι εργαζόμενοι-εθελοντές σε δομή φιλοξενίας ασυνόδευτων ανήλικων προσφυγόπουλων.
Πηγή: tvxs.gr